Wibroterapia podczas intensywnej chemioterapii pacjentów nowotworowych – badanie pilotażowe

Chemioterapia często wiąże się z pogorszeniem sprawności funkcjonalnej pacjentów nowotworowych, co może generować dodatkowe niepożądane problemy zdrowotne. Fizjoterapia oparta na ćwiczeniach oporowych, które mogą zapobiec tym dodatkowym problemom zdrowotnym, nie zawsze jest tolerowana przez pacjentów ze względu na fizjologiczne skutki uboczne chemioterapii. Z pomocą może tu przyjść wibroterapia, jako “nieinwazyjna” technika fizjoterapeutyczna zastępująca aktywność fizyczną o niskiej lub umiarkowanej intensywności. Otóż wibroterapia w postaci prostych ćwiczeń z nałożonymi wibracjami całego ciała (whole-body vibration, WBV) skutecznie stymuluje układ nerwowo-mięśniowy bez znacznego podnoszenia ciśnienia krwi. Dlatego naukowcy z Uniwersytetu we Fryburgu (Niemcy) postanowili zbadać, czy WBV są tolerowane przez pacjentów nowotworowych nawet podczas intensywnej lub wysokodawkowej chemioterapii. Stawiali przy tym hipotezę, że WBV wywołają korzystne adaptacje funkcjonalne.

• Po WBV nie zaobserwowano nasilenia skutków ubocznych chemioterapii.
• Znacznej poprawie po WBV uległy wysokość skoku (+ 2,3 cm) i wydajność (-1,3 s w teście TUG).
• Po WBV poprawie uległa postawa ciała (oczy otwarte: + 60 mm; oczy zamknięte: + 88 mm).
• Maksymalna moc wyjściowa podczas testu wstawania z krzesła (CRT) oraz czas podczas CRT nie uległy zmianie ani po WBV, ani w grupie kontrolnej.
• 63% pacjentów uznawało treningi z WBV jako “dość dobre”, 30% jako “bardzo dobre”, 7% jako “minimalnie dobre”, natomiast nikt nie uważał ich za “wcale nie dobre”.
• Nie zaobserwowano zmian w żadnej z grup w wartości ciśnienia krwi lub tętna przed vs po danej sesji ćwiczeń lub przed rozpoczęciem badań (T0) vs po (T1).

Opracowano na podstawie:

Feasibility of whole body vibration during intensive chemotherapy in patients with hematological malignancies – a randomized controlled pilot study. Pahl A, Wehrle A, Kneis S, Gollhofer A, Bertz H.  BMC Cancer. 2018 Sep 25;18(1):920.

Badana populacja

Dwudziestu hospitalizowanych pacjentów z nowotworami krwi, przechodzących intensywną lub wysokodawkową chemioterapię, zostało zakwalifikowanych do badań. Jednak w ostatecznej analizie sprawności funkcjonalnej i mobilności, ze względów technicznych uwzględniono tylko jedenastu pacjentów.

Procedura badania

Pacjenci zostali losowo przydzieleni do grupy wibracyjnej (intervention group, IG) lub do aktywnej grupy kontrolnej (active control group, CG). Ostatecznej analizie poddano 6 pacjentów z grupy IG oraz 5 z grupy CG.

Treningi indywidualne dla obu grup odbywały się podczas trzech 20-minutowych sesji tygodniowo, przy czym pacjenci wykonali w sumie od 2 do 8 takich sesji [IG: mediana 5, zakres (2-6,5) sesji; CG = 6 (2-8) sesji]. Protokół ćwiczeń IG obejmował trzy zestawy różnych ćwiczeń (przysiady statyczne i dynamiczne, unoszenie pięty lub kombinacja obu) na platformie wibracyjnej. Pacjenci osiągali intensywność ćwiczeń od 14 do 16 na skali oceny postrzeganego wysiłku Borg’a (6-20).

CG wykonywała ćwiczenia aerobowe na ergometrze rowerowym z taką samą intensywnością jaką obserwowano w IG i sesje na ergometrze trwały również ​​20 minut.

Aby ocenić sprawność funkcjonalną pacjentów, zmierzono m.in. wysokość skoku, czas trwania wykonywania testu wstawania (chair rising test, CRT), testu wstań i idź (timed-up-and-go test, TUG) oraz maksymalną moc wyjściową podczas skakania i CRT.

Badane parametry oceniano przed i po każdej sesji oraz przed całym cyklem eksperymentalnym = przed pierwszym podaniem chemioterapii (T0) lub bezpośrednio przed wypisem ze szpitala (T1).

Wykorzystanie wibracji w badaniu

Wibracji dostarczała platforma wibracyjna Galileo® Sport (Novotec Medical GmbH, Pforzheim, Niemcy). Aby uzyskać najlepszą odpowiedź nerwowo-mięśniową, stosowano częstotliwości z przedziału 18-25 Hz oraz amplitudy: 3,5-4 mm.

Wyniki

Wykonalność treningów była między grupami podobna (IG: mediana 62%, zakres 39-77; CG: 67%, 58-100; p = 0,315). Po WBV nie zaobserwowano nasilenia skutków ubocznych chemioterapii. Znacznej poprawie po ćwiczeniach z WBV uległy wysokość skoku (+ 2,3 cm, 95%CI 0,1-4,4; p = 0,028) i wydajność TUG (-1,3 s, 95%CI -2,53 – -0,65; p = 0,027). Po wibroterapii uzyskano poprawę postawy (oczy otwarte: + 60 mm, 95%CI 2-236, p = 0,046; oczy zamknięte: + 88 mm, 95%CI 49-214, p = 0,028). Natomiast w CG nie nastąpiły istotne zmiany w zakresie wysokości skoku, wydajności TUG czy poprawy postawy.

Maksymalna moc wyjściowa podczas CRT oraz czas podczas CRT w obu grupach nie uległy zmianie.

Ponadto 63% pacjentów IG uznawało treningi z WBV jako “dość dobre”, 30% jako “bardzo dobre”, 7% jako “minimalnie dobre”, natomiast nikt nie uważał ich za “wcale nie dobre”.

Nie zaobserwowano zmian w żadnej z grup w wartości ciśnienia krwi lub tętna po vs przed daną sesją treningową lub przed wprowadzeniem treningów (T0) vs po (T1).

Komentarz

Prezentowane badania są pierwszymi, które dowodzą wykonalności WBV podczas intensywnej/ wysokodawkowej chemioterapii hospitalizowanych chorych na nowotwory. Ponadto adaptacje nerwowo-mięśniowe wywołane przez WBV przyniosły korzyści funkcjonalne istotne dla autonomii pacjentów. Autorzy uważają zatem, że WBV można wdrożyć jako alternatywną metodę treningu podczas intensywnej chemioterapii.

Więcej w: