Wytyczne dotyczące prowadzenia badań wykorzystujących wibracje całego ciała jako formę treningu lub leczenia

Wibracje całego ciała (whole-body vibration, WBV) to forma treningu i fizykoterapii wykorzystująca wibracje mechaniczne do terapeutycznego oddziaływania na organizm. Doniesienia naukowe wiążą WBV z poprawą funkcjonowania mięśni, szkieletu, metabolizmu, parametrów fizjologicznych, a nawet funkcji poznawczych i jakości życia. Jednak większość publikacji odnośnie stosowania WBV niejednoznacznie przedstawia wyniki. Dlatego międzynarodowa grupa naukowców postawiła sobie za cel stworzenie empirycznych podstaw dla wytycznych raportowania wyników badań nad wpływem WBV na ludzki organizm. Ma to służyć zwiększeniu wartości porównawczych między badaniami, przyspieszając rozwój odpowiednich programów terapeutycznych.

W dużej ostatecznej zgodności wśród ekspertów (94,6%) powstała lista 40 pozycji odnośnie wytycznych prowadzenia badań nad WBV. Np.:

• Należy podawać rodzaj, amplitudę (w mm), częstotliwość (w Hz) wibracji oraz jak mierzone są te parametry.
• Czy urządzenie wibruje poziomo, pionowo, naprzemiennie bocznie, a może inaczej, jaki jest kształt fali. Należy podawać nazwę producenta, specyfikację urządzenia i typ produkcji.
• Jaką postawę lub pozycję ciała przyjmują uczestnicy podczas wibracji. Liczba sesji, podczas których wykorzystano WBV. Czas odpoczynku między sesjami. Analiza badanych cech po dłuższym czasie po zabiegach WBV w celu określenia możliwych trwałych skutków.
• Czy, jak i jak długo uczestnicy rozgrzewali się do WBV (np. rozciąganie, rozgrzewanie mięśni).

Opracowano na podstawie:

Wuestefeld A, Fuermaier ABM, Bernardo-Filho M i wsp. Towards reporting guidelines of research using whole-body vibration as training or treatment regimen in human subjects – A Delphi consensus study. PLoS One. 2020 Jul 22;15(7):e0235905.

Procedura badania

Stosowano metodę delficką. Metodologia ta miała służyć do wykorzystania zintegrowanej wiedzy ekspertów w dziedzinie WBV w celu wyekstrahowania konkretnych zaleceń do prowadzenia badań nad wpływem WBV na ludzki organizm. W ciągu 3 rund wypełniania kwestionariuszy online panel ekspertów (średnie doświadczenie w badaniu skutków WBV wynosiło 19,4 lat) składający się z kilkudziesięciu naukowców z 17 krajów analizował szczegóły proponowanych protokołów badawczych.

Wyniki

W dużej ostatecznej zgodności wśród ekspertów (94,6%) powstała lista 40 pozycji odnośnie wytycznych prowadzenia badań nad WBV. Pozycje te ujęto w 4 kategoriach plus stworzono kategorię dodatkową. Poniżej przytoczono po kilka pozycji z każdej kategorii, zachowując oryginalną numerację dla porządku.

Informacje o wibracjach

1. Rodzaj wibracji (tj. synchroniczne, boczne naprzemienne, inne).

3. Amplituda (w mm).

4. Częstotliwość (w Hz).

6. Czy częstotliwość jest stała, czy zmienna.

8. Jak mierzone są parametry wibracji.

9. Czy wibracja jest podawana z szybkim (natychmiastowym) atakiem, czy rośnie powoli do docelowej wartości.

14. Parametry drgań należy mierzyć za pomocą

• (…)
• akcelerometrów 3D umieszczonych na platformie wibracyjnej, jak i na uczestniku.

Informacje o urządzeniu

15. Czy urządzenie wibruje poziomo, pionowo, naprzemiennie bocznie, jaki jest kształt fali.

17. Producent, specyfikacje urządzenia i typ produkcji.

Informacje o podawaniu wibracji

19. Jaką postawę lub pozycję ciała przyjmują uczestnicy podczas wibracji.

21. Liczba sesji, podczas których wykorzystano WBV.

22. Czas odpoczynku między sesjami WBV.

28. Jakie dokładnie narzędzia i pomoce były używane podczas WBV.

31. Analiza badanych cech po dłuższym czasie po zabiegach WBV w celu określenia możliwych trwałych skutków.

Informacje o uczestnikach

35. Wzrost i waga uczestników.

36. Okrycie nóg uczestników (buty, skarpety, boso) podczas WBV – opis szczegółowy.

37. Subiektywne doświadczenia uczestników przed, w trakcie i po WBV.

38. Sprawność i poziom aktywności uczestników.

39. Czy, jak i jak długo uczestnicy rozgrzewali się do WBV (np. rozciąganie, rozgrzewanie mięśni).

Pozycje opcjonalne

4. Jaka jest dokładność parametrów wibracji.

6. Jak masa ciała badanego wpływa na parametry wibracji (porównać pomiar z

i bez osoby badanej na platformie).

7. Intensywność ekspozycji (w m/s^2 RMS).

8. Zawsze należy mierzyć parametry drgań, nawet jeśli używane są ustawienia producenta.

10. SEMG (elektromiografia powierzchniowa) do oceny i rejestracji sygnałów elektrycznych wytwarzanych przez aktywność mięśni.

18. W jaki sposób zapewnia się bezpieczne wytłumienie drgań szyi i głowy.

Komentarz

WBV jest czynnikiem niosącym ogromny potencjał w fizykoterapii, znacznie tą dziedzinę medycyny rozszerzając.

Prezentowane badanie wnosi istotne wyniki, które mogą służyć jako podstawa merytoryczna dla konstruowania badań nad WBV na ludziach w celu poprawy jakości tego rodzaju badań, poprawy porównywalności wyników między ośrodkami badawczymi i ułatwienia dalszego rozwoju terapii z zastosowaniem WBV.

Więcej w: