Wibroterapia do leczenia wykorzystuje bodźce mechaniczne – wibracje (inaczej drgania, oscylacje). Wibracje definiuje się jako procesy, w trakcie których pewne zmienne na przemian rosną i maleją w czasie. Najczęściej określa się tak drgania, o stosunkowo małej amplitudzie (do kilku milimetrów) i niskiej częstotliwości (do około 100 Hz). W celu nadania zabiegom, wykorzystującym wibrację, miana „wibroterapia”, aparat musi generować odpowiednie zakresy drgań. Zakresy te muszą być przebadane, uznane za skuteczne i bezpieczne w danych przypadkach zaburzeń.

Klasyfikacja wibroterapii

Ze względu na charakterystykę zabiegów – wibroterapię klasyfikuje się jako zabieg fizykoterapeutyczny. Wykorzystując odpowiednie parametry, wibroterapia może stanowić czynnik mobilizacyjny, wywołując określone reakcje ogólne i miejscowe.  Specjalnie wyselekcjonowane wibracje traktuje się jako tradycyjną i bezpieczną terapię, która jest powszechnie akceptowana w diagnozie i leczeniu chorób, rehabilitacji oraz medycynie sportowej.

Kierunek wibracji jest ściśle związany z formą aplikacji. Obecnie istnieją trzy najbardziej popularne pozycje przyjęcia bodźca: siedząca na wibracyjnym krześle, stojąca na wibracyjnej platformie lub leżąca na wibracyjnym łóżku, czy aparacie. Ponadto, na rynku istnieją kamizelki, pasy, materace, aplikatory lub moduły do terapii wibracyjnej. Bodziec, w zależności od przeznaczenia i efektu leczniczego, ma zróżnicowany charakter. Wyróżniamy wibroterapię liniową, cykloidalną oraz oscylacyjną. Ze względu na zakres wpływu wibroterapii, dzielimy ją na wibroterapię całego ciała (whole body vibration – WBV), wibroterapię lokalną (ogniskową) i łączoną (lokalną i całego ciała równocześnie).

Wskazania do wibroterapii

Głównym celem wibroterapii jest poprawa krążenia i zwalczanie bólów o różnej etiologii. Dodatkowo często wykorzystuje się ją jako formę przygotowania pacjenta do ćwiczeń leczniczych (kinezyterapii). W sporcie metoda używana jest jako popularny sposób poprawy napięcia mięśniowego i składu ciała.

Z punktu widzenia klinicznego główną zaletą terapii  jest wywołanie skurczu mięśniowego w odpowiedzi na tzw. TVR (toniczny odruch wibracyjny) oraz zwiększenie ukrwienia, jako następstwo produkcji tlenku azotu w naczyniach krwionośnych.

Bezpieczeństwo wibroterapii

Przeciwwskazania do wibroterapii ściśle wiążą się z typem aplikacji i celem samego zabiegu. Na platformach wibracyjnych, w pozycji stojącej, przeciwwskazań jest mniej. Spowodowane jest to faktem, że najczęściej platformy wykorzystuje się do treningu wibracyjnego u sportowców – czyli osób zdrowych. Dodatkowo pozycja stojąca nie jest wskazana dla osób z problemami ze stawami. Przeciwwskazania są wyznaczane przez grupę ekspertów zgodnie z przeprowadzonymi oceną kliniczną i procesem rejestracji wyrobu w odpowiednim urzędzie. W Polsce odpowiada za to Urząd Rejestracji Produktów Leczniczych, Wyrobów Medycznych i Produktów Biobójczych.

Najczęstsze przeciwwskazania do wibroterapii to:

• choroby układu sercowo-naczyniowego (stan po zawale serca, wszczepiony rozrusznik, arytmie, niekontrolowane nadciśnienie, stany po świeżo przebytych zawałach serca i udarach mózgu);
• masaż okolic wszczepionych stymulatorów serca;
• ostro przebiegające stany zapalne, wywołane przez drobnoustroje chorobotwórcze (bakterie, grzyby, wirusy), w tym zmiany zapalne skóry, ropnie;
• aktywne procesy nowotworowe;
• świeże rany pooperacyjne;
• przepukliny, kamienie w pęcherzyku;
• ciąża.

Podsumowanie

Wraz z powstawaniem kolejnych badań i rozwojem wibroterapii lista przeciwwskazań ewoluuje i ulega modyfikacjom.

Często naukowcy analizują wpływ terapii w stanach wskazywanych przez innych, jako przeciwwskazanie. W wyniku ich eksperymentów, analiz i testów powstają nowe aparaty, pozwalające na rehabilitację w nawet najcięższych przypadkach, jak pacjenci z niewydolnością wielonarządową, w stanie krytycznym.

Na podstawie:

• Abercromby A.F.J., Amonette W.E., Layne C., McFarlin B.K., Hinman M.R., Paloski W.H., 2007. Vibration exposure and biodynamic responses during whole body vibration training. Med Sci Sports Exerc.
•  Bagheri J., 2013.  Application of Whole body Vibration: Technical and clinical studies in healthy persons and people with a neurological disorder. Erasmus Universiteit Rotterdam.
• Biermann W., 1960. Influence of cycloid vibration massage on trunk flexion. American Journal of Physical Medicine & Rehabilitation(39):219–24.
• Boucher J.-A., Abboud J., Nougarou F., Normand M.C., Descarreaux M., 2015. The Effects of Vibration and Muscle Fatigue on Trunk Sensorimotor Control in Low Back Pain Patients. PLoS ONE 10(8):1-17.
• Casale R., 2015. Focal, local or segmental vibration? Eur J Phys Rehabil Med 51:507–8.
• Chelette AM, Layne (eds) 2014. Effects of low frequency continuous muscle vibration on learning and transfer of a knee joint positioning task. IEEE, Teksas USA.
• Comeaux Z., 2011. Dynamic fascial release and the role of mechanical/vibrational assist devices in manual therapies. J Bodyw Mov Ther 15(1):35–41.
• Germann D., Bouse, Amr, El, Schnier J., Abdelkader N., Kazemi M., 2018. Effects of local vibration therapy on various performance parameters: a narrative literature review. J Can Chiropr Assoc 62(3):170–81.
• Gherasim D.M., Arghir M., 2016. General considerations of vibration action on the human body energetically point of view. Applied Mathematics, Mechanics, and Engineering 59(2):203–8.
• Griffin M.J., 2004. Handbook of Human Vibration. Elsevier Academic Press.
• http://medicalency.com/vibroterapia.htm
• http://repo.knmu.edu.ua/bitstream/123456789/14682/1/Беловол%20Физиотерапия%20в%20косметологии%20англ%20№33309.pdf
• Issurin V.B., 2005. Vibrations and their applications in sport. Journal of Sports Medicine and Physical Fitness 45(3):324–36.
• Jelena PausiAA E.A., 2015. Whole Body Vibration Training Effects on Bone Mineral Density in Postmenopausal Osteoporosis: A Review. J Osteopor Phys Act 3(3).
• Jurczak M.E. „Wibracje”, PWN Warszawa 1974
• Koutnik A.P., Wong A., Kalfon R., Madzima T., Figueroa A., 2014. Acute passive vibration reduces arterial stiffness and aortic wave reflection in stroke survivors. European Journal of Applied Physiology 114(1):105–11.
• Mansfield N., 2005. Human response to vibration. CRC PRESS.
• McHenry, Wu, Shields 2014. Potential regenerative rehabilitation technology: implications of mechanical stimuli to tissue health. BMC Research Notes: 1–11.
• Opara 2008. Masaż wibracyjny a dzwon rezonansowy. Rehabilitacja w praktyce (4).
• Opara J.A., Mehlich K., Gieremek K., Szwejkowski W., 2010. Masaż wibracyjny dla wspomagania treningu sportowego i fizjoterapii. Fizjoterapia(18):61–6.
• Rosenberger A., Beijer A., Johannes B., Schoenau E., Mester J., Rittweger J. et al., 2017. Changes in muscle cross-sectional area, muscle force, and jump performance during 6 weeks of progressive whole-body vibration combined with progressive, high intensity resistance training. J Musculoskelet Neuronal Interact 17(2):38–49.
• Ruan, Jin, Liu et al. 2008.Effects of vibration therapy on bone mineral density in postmenopausal women with osteoporosis. Chinese Medical Journal(14): 1155–1158.
• Sañudo B., César-Castillo M., Tejero S., Cordero-Arriaza F.J., Oliva-Pascual-Vaca Á., Figueroa A., 2016. Effects of Vibration on Leg Blood Flow After Intense Exercise and Its Influence on Subsequent Exercise Performance. J Strength Cond Res 30(4):1111–7.
• Saulicz E., Kuszewski, Schleip R., 2014.  Powięź: Badanie, profilaktyka i terapia dysfunkcji sieci powięziowej. 1st ed. Wrocław: Elsevier Urban & Partner.
• Stark, C., Hoyer-Kuhn, HK., Semler, O. et al. Childs Nerv Syst 2015. 31: 301.
• Wollersheim T., Haas K., Wolf S., Mai K., Spies C., Steinhagen-Thiessen E. et al., 2017. Whole-body vibration to prevent intensive care unit-acquired weakness: Safety, feasibility, and metabolic response. Crit Care 21(1):9.
• Zembaty, Kokosz 2002. Kinezyterapia tom I. „Kasper”, Kraków.