Stymulacja proprioceptywna za pomocą mechanicznych wibracji może poprawiać jakość chodu u pacjentów z umiarkowanymi objawami choroby Parkinsona.

Aktywna stymulacja czucia głębokiego (proprioceptywna) mechanicznymi wibracjami zogniskowanymi w obrębie łydek i szyi znacząco poprawiała chód, czyli kontrolę nad położeniem i ruchem własnego ciała, u osób cierpiących na chorobę Parkinsona. Korzystny efekt nasilał się wraz z nasilaniem objawów choroby.

Objawami choroby Parkinsona są m. in. zaburzenia chodu i równowagi, które związane są z uszkodzeniami w obrębie nerwowych projekcji motorycznych wstępujących do mózgu, w tym powiązanych z nimi ścieżek propriocepcji – kontrolujących czucie głębokie z mięśni, ścięgien i stawów. Zestawianie napięć i rozciągnięć tych tkanek informuje o położeniu i sylwetce ciała. Klinicznie w chorobie Parkinsona stosuje się farmakoterapię i/ lub interwencje chirurgiczne, jednak mimo optymalnie dobranych leków pacjenci nadal doświadczają pogarszania w codziennym funkcjonowaniu, szczególnie w funkcjach chodu i równowagi. Z czasem zaburzenia te pogłębiają się, a terapia wywiera coraz mniejszy wpływ, przez co upośledzenie chorego staje się coraz bardziej znaczące.

Celem badań włoskich naukowców była ocena wpływu proprioceptywnej stymulacji mechanicznymi wibracjami na przestrzenne i czasowe parametry chodu u osób ze średnio zaawansowaną chorobą Parkinsona. Testowano również potencjał kliniczny tak podawanych wibracji.

• Wibracje poprawiły szereg badanych parametrów, np. prędkość chodu (z 0,70 na 0,75 m/s), długość kroku (z 0,85 na 0,91 m dla prawej strony; z 0,84 na 0,89 m dla lewej).
• Wibracje pozwoliły zmniejszyć niepełnosprawność z 32,57 do 27,25 punktów w skali MDUPDRS III. Stosowane placebo również pozwoliło na zmniejszenie punktacji MDUPDRS III, ale w mniejszym stopniu.
• Korzystne efekty wibracji zależały od natężenia objawów choroby Parkinsona. U pacjentów z objawami lżejszymi uzyskano poprawę o 12,1%, podczas gdy u pacjentów z objawami nieco cięższymi – o 19,9%.
• Nie odnotowano poważniejszych niekorzystnych skutków terapii podczas trwania eksperymentu.

Opracowano na podstawie:

Proprioceptive Focal Stimulation (Equistasi®) May Improve the Quality of Gait in Middle-Moderate Parkinson’s Disease Patients. Double-Blind, Double-Dummy, Randomized, Crossover, Italian Multicentric Study. Peppe A i wsp. Front Neurol. 2019;10:998. doi: 10.3389/fneur.2019.00998.

Badana populacja

Stosując odpowiednie kryteria kwalifikujące i wykluczające oraz analizę statystyczną dotyczącą wyboru odpowiedniej liczebności prób, do eksperymentu zakwalifikowano 40 osób cierpiących na chorobę Parkinsona. Pacjenci prezentowali symptomy choroby przynajmniej od 5 lat, a od co najmniej 3 miesięcy przyjmowali optymalną farmakoterapię, na którą reagowali dobrze. Wybrane osoby losowo rozdzielano do grup eksperymentalnych.

Procedura badania

Eksperyment był zrandomizowany (losowy przydział pacjentów do grup eksperymentalnych). Stosowano również podwójnie ślepą próbę, tzn. i pacjenci, i badacze nie wiedzieli z jakim urządzeniem mają do czynienia podczas eksperymentu – aktywnym czy placebo.

Połowa pacjentów przez 8 tygodni nosiła przyklejone na skórę małe płytki generujące wibracje. W tym czasie pozostali pacjenci stosowali odpowiednie placebo – taką samą płytkę, jednak nie generującą wibracji. Pacjenci ciągle przyjmowali ustaloną farmakoterapię, nie stosowali natomiast żadnej formy rehabilitacji, poza eksperymentalną. Po zakończeniu pierwszej 8-tygodniowej serii zabiegów następowała 4-tygodniowa przerwa. Następnie kolejna 8-tygodniowa seria, z tym że grupy eksperymentalne zamieniano, tzn. grupa, która podczas pierwszej serii dostawała aktywne wibracje, teraz otrzymywała placebo i odwrotnie.

Płytki wibrujące lub placebo umieszczano na skórze pacjentów w obszarach istotnych w indukowaniu pożądanej aktywności proprioceptywnej (na podstawie wcześniejszych badań): jedną – powyżej 7 kręgu szyjnego, pozostałe – po jednej na każdym ścięgnie mięśnia płaszczkowatego (pod łydkami). Płytki noszono 6 dni/ tydzień. W pierwszym tygodniu przez 1 h, w drugim – 2 h, w kolejnych – 3 i 4 h, odpowiednio. Od 5 do 8 tygodnia wibracje podawano przez 4 h/ dzień, 5 dni/ tydzień.

Badane parametry oceniano u wszystkich pacjentów tuż przed i po każdej 8-tygodniowej serii zabiegów, zawsze rano, 1 h po pierwszej dawce lewodopy.

Analizowano przestrzenne i czasowe parametry chodu, jak prędkość, długość kroku, postawę. Również analizowano upośledzenie motoryczne, które oceniano wg uniwersalnej skali – części III Zaburzeń Ruchu Ujednoliconej Skali Oceny Choroby Parkinsona (MDUPDRS – Movement Disorders Unified Parkinson’s Disease Rating Scale).

Wykorzystanie wibracji w badaniu

Wibracji dostarczały polimerowe włókna zawarte w specjalnej płytce wielkości znaczka pocztowego. Umieszczano ją na wybranych miejscach na skórze pod plastrem. Owe włókna generują wibracje, transformując energię cieplną, pochodzącą ze skóry, na energię mechaniczną. Wibracje zaczynają być dostarczane kilka sekund po aplikacji płytki z włóknami na skórę.

Wyniki

Po stosowaniu stymulacji proprioceptywnej wibracjami obserwowano znaczącą poprawę szeregu badanych parametrów. Poprawie ulegały np.: średnia prędkość chodu (z 0,7 ± 0,25 na 0,75 ± 0,23 m/s, p = 0,006), długość kroku (z 0,85 ± 0,25 na 0,91 ± 0,24 m dla prawej strony, p = 0,003; z 0,84 ± 0,16 na 0,89 ± 0,25 dla lewej, p = 0,005), czy wynik oceny MDUPDRS III (z 32,57 ± 15,4 na 27,25 ± 12,0, p = 0,000). Korzystne zmiany wywołane działaniem wibracji oceniane skalą MDUPDRS III dotyczyły kilku aspektów, tu niewyszczególnionych.

W przypadku parametrów kinetycznych chodu (prędkość, długość) – obserwowano zmiany po 8 tygodniach noszenia również płytek placebo, ale znikome (spadki o 0,01 m/s lub o 0,01 m, odpowiednio) i nieistotne statystycznie. Analogiczne zmiany w ocenie skalą MDUPDRS III po placebo były mniejsze niż po podaniu aktywnych wibracji, ale uzyskały poziom statystycznej istotności (p = 0,005), aczkolwiek tylko w jednym aspekcie, a nie w kilku, jak w przypadku stosowania aktywnych wibracji.

Obserwowano również zróżnicowane efekty wibracji na badane parametry w kontekście natężenia objawów choroby Parkinsona mierzonych skalą Hoehn-Yahra. U pacjentów z objawami 2 stopnia (objawy po obu stronach ciała, zwykle z przewagą jednej z nich, bez zaburzeń równowagi) MDUPDRS III wskazała na poprawę o 12,1%, podczas gdy u pacjentów z objawami 3 stopnia (zaburzenia równowagi, łagodna lub średnio zaawansowana choroba) MDUPDRS III wskazała na poprawę o 19,9%. Takich różnic nie obserwowano podczas terapii placebo.

Komentarz

Przedstawiane wyniki mogą wskazywać, że oddziaływanie zogniskowanymi wibracjami na propriocepcję poprawia motorykę u pacjentów z chorobą Parkinsona. Kilka wcześniejszych publikacji sugerowało, że zaburzone w chorobie Parkinsona wejścia nerwów obwodowych do mózgu mogą interferować z przetwarzaniem programów motorycznych w korze ruchowej i prawdopodobnie również opisywane wyniki należy rozpatrywać w tym aspekcie.

Więcej w: