Stymulacja mechaniczna to skuteczna, bezpieczna i łatwa metoda wpływająca pozytywnie na poprawę jakości życia chorych na sklerodermię twarzy. Regularne stosowanie stymulacji mechanicznej powoduje znaczącą poprawę szerokości jamy ustnej oraz zmniejszenie napięcia twarzy.

Twardzina skóry to przewlekłe, ciężkie zaburzenie tkanki łącznej objawiające się nadmiernym odkładaniem się matrycy tkanki łącznej w skórze i narządach wewnętrznych. Choroba ta może przybierać postać rozproszoną wpływając na kończyny i tułów oraz postać ograniczoną wpływającą na  twarz i dystalne części kończyn. Gdy twardzina dotyka twarzy, zmiany skórne poważnie upośledzają mimikę i powodują zmniejszenie otworu ustnego. Zmniejszony otwór w jamie ustnej z powodu napiętej skóry wokół ustnej może niekorzystnie wpływać na zdrowie i jakość życia pacjentów, ponieważ jedzenie staje się coraz trudniejsze, a dostęp do jamy ustnej w celu jej higieny i profesjonalnych interwencji dentystycznych jest poważnie ograniczony. Celem opisywanego badania było zbadanie czy wibracje mechaniczne poprawią jakość życia pacjentów z twardziną skóry twarzy i zmniejszonym otworem jamy ustnej.

· Dla 35,7% pacjentów korzystających z stymulacji mechanicznej na skórę twarzy uznało to za przyjemne i kojące uczucie

· Oba zastosowane w badaniu schematy leczenia (3 dni wibroterapii po 20 minut i 5 dni wibroterapii po 30 minut na tydzień) przyniosły poprawę ruchomości twarzy wokół jamy ustnej

· Średnia szerokość jamy ustnej wzrosła o 2,1 ± 1,3 mm w grupie o mniejszej intensywności terapii (3 dni w tygodniu) i o 5,7 ± 2,8 mm w grupie o większej intensywności terapii (5 dni w tygodniu).

Opracowano na podstawie

Biomechanical Stimulation Therapy – An Efficacious Method for Facial Scleroderma with Reduced Oral Aperture
Walter Berg, Ingo H Tarner, Gabriela Riemekasten, Ulf Müller-Ladner,Uwe Lange   Journal of Rheumatic Diseases and Treatment 2016, 2:030

Badana populacja

Do projektu zaproszono 28 pacjentów chorych na twardzinę twarzy, 25 kobiet o średnim wieku 52 lat, (przedział wiekowy 38 lat- 68 lat) ze zmniejszonym otworem jamy ustnej.

Procedura badawcza

Pacjentki przydzielono losowo do dwóch grup: ze stymulacją mechaniczną trwającą 20 minut 3 razy w tygodniu i ze stymulacją mechaniczną trwającą 30 minut pięć razy w tygodniu. Całość terapii trwała trzy tygodnie. Pacjentki z obu grup nie kontaktowały się między sobą. Szerokość otworu jamy ustnej zmierzono za pomocą mikrozacisku. Pomiędzy każdym pomiarem (3 pomiary) pacjentki były proszone o zamknięcie ust i ponowne jak najszersze ich otwarcie. Dla porównania pomiarów zmierzono szerokość jamy ustnej u 20 zdrowych osób w tym samym wieku. Dodatkowo pod koniec 3-tygodniowego okresu terapii badane były pytane o subiektywne zmiany w obrębie skóry twarzy zgodnie z wytycznymi Europejskiej Grupy Badawczej Sklerodermy.  

Wykorzystanie wibroterapii w badaniu

Stymulację mechaniczną prowadzono za pomocą urządzenia ręcznego o stałej amplitudzie 4 mm i częstotliwości drgań w zakresie od 23 do 28 Hz. Zabiegi stosowane były w okolicy ust i szczęki oraz mostkowo-obojczykowo-sutkowej. W czasie terapii fizjoterapeuta wykonywał dynamiczne ruchy okrężne. Niższy zakres częstotliwości ≥ 23 Hz poprawia perfuzję mięśni i ma wyraźny efekt przeciwobrzękowy . Częstotliwości około 28 Hz pośredniczy w działaniu przeciwbólowym. W trakcie stymulacji mechanicznej nie zastosowano żadnego innego leczenia.

Wyniki

Po zastosowaniu stymulacji mechanicznej wszyscy pacjenci zgłosili, że ich skóra twarzy jest bardziej miękka i mniej napięta. Terapia nie wywołała żadnych niepożądanych efektów ani nie powodowała bólu w trakcie jej stosowania.

U zdrowych osób z grupy kontrolnej szerokość jamy ustnej wynosiła 54 ± 3 mm. W grupie chorych stosującej terapię 3 razy w tygodniu szerokość ta wynosiła 36,6 ± 7,2 mm, w grupie stosującej terapię 5 razy w tygodniu 32,4 ± 9,3 mm. Oba schematy leczenia przyniosły poprawę ruchomości wokół jamy ustnej. Średnia szerokość jamy ustnej wzrosła o 2,1 ± 1,3 mm w grupie o mniejszej intensywności terapii  i o 5,7 ± 2,8 mm w grupie o większej intensywności terapii. Porównanie dwóch schematów leczenia stymulacją mechaniczną wykazało znaczącą przewagę intensywnego leczenia.

Komentarz

Stymulacja mechaniczna to nowa metoda fizjoterapii. Jej stosowanie powoduje że struktury tkanek wibrują w widoczny sposób wzdłuż osi podłużnej przy częstotliwościach między 23-28 Hz. Takie działanie poprawia ruchomość stawów u zdrowych osób i pacjentów z twardziną oraz zmniejsza napięcie mięśniowe i obrzęk tkanek bez niepożądanych objawów. Ponadto terapia powoduje zmniejszenie bólu i powoduje przyjemne uczucie ciepła. Możliwym wyjaśnieniem tej indukowanej wibracjami poprawy elastyczności i mobilności może być to, że wibracja tkanek powoduje stymulację narządów ścięgna Golgiego, co prowadzi do zahamowania skurczów mięśni, a następnie do ich rozluźnienia. Stosowanie mechanicznej stymulacji poprawia jakość życia osób ze sklerodermą twarzy bez żadnych skutków ubocznych. Opisywane badanie stosujące dwa schematy leczenia ujawnia znaczna przewagę terapii o większej intensywności (30 minutowe leczenie przez 5 dni w tygodniu). Osiągnięty wzrost szerokości jamy ustnej o 5,6 mm może mieć duże znaczenie podczas jedzenia,  czy szczotkowania w trakcie higieny jamy ustnej. Jest to poprawa jakości życia dla takich pacjentów. Terapia wibracyjna jest bezpieczną i łatwą metodą, którą pacjenci mogą stosować samodzielnie. Dalsze badania powinny porównać terapie wibracyjną z innymi metodami fizjoterapii, takimi jak ćwiczenia, masaż tkanki łącznej i ultradźwięki, w celu dalszego potwierdzenia skuteczności jej stosowania oraz opracowania optymalnej strategii leczenia.

Więcej w: