Wibroterapia jest tak samo skuteczna jak standardowe techniki masażu i metody stretchingowe stosowane w odnowie biologicznej po wysiłku.

Ćwiczenia związane z ekscentrycznym działaniem mięśni mogą powodować uszkodzenie.  mięśni ich bolesność oraz obrzęk czy zmniejszenie siły mięśniowej. Aby zrekompensować niekorzystne skutki uszkodzenia mięśni, stosuje się różnorodne sposoby regeneracji tj. krioterapia, czy ćwiczenia o niskiej intensywności. Celem badania było określenie, czy wibroterapia (W) jest równie skuteczna jak ćwiczenia stretchingowe i masaż (SM) stosowane w celu poprawy siły mięśni oraz zmniejszenia bolesności mięśniowej  po ekscentrycznych skurczach mięśniowych.

• Nie było różnicy pomiędzy grupą z wibroterapią, a grupą ze stretchingiem i masażem w odzyskiwaniu statycznego momentu siły mięśni prostowników kolana prawej nogi w ciągu tygodnia po wysiłku (W 212,1 ± 59,9 Nm, SM 226,9 ± 58,7 m).
• Po tygodniu stosowania różnych metod odnowy (wibroterapia, stretching i masaż) nie było różnicy w odczuwaniu bolesności mięśniowej pomiędzy grupami (VAS mm W 21,6 ± 17,4, SM 19,0 ± 24,4).
• Po tygodniu odnowy nie było różnic w stężeniach badanych biomarkerów w surowicy krwi pomiędzy grupami badawczymi (kinaza kreatynowa U/L W 298,8 ± 229,4, SM 151,0 ± 70,1, mioglobina mg/L W 55,8 ± 39,2, SM 31,8 ± 4,9, CRP mg/L W 0,80 ± 0,73, SM 0,51 ± 0,44).

 Opracowano na podstawie:

Vibration Therapy Is No More Effective Than the Standard Practice of Massage and Stretching for Promoting Recovery From Muscle Damage After Eccentric Exercise.Joel T. Fuller,  Rebecca L. Thomson, Peter R. C. Howe, Jonathan D. Buckley.
Clinical Journal of Sport Medicine. 25(4):332–337, 2015

Badana populacja

W badaniu prowadzonym na Uniwersytecie  Australii Południowej wzięła udział 50 osobowa grupa uczestników w wieku od 18 do 40 lat (średnia 22,5 ± 3,7 lat) i o średnim BMI 23,1 ± 3,2 kg / m2). Badani byli osobami nieaktywnymi fizycznie i z projektu zostały wykluczone osoby które uczestniczyły w aktywności fizycznej częściej niż raz w tygodniu w celu poprawy lub utrzymania sprawności fizycznej lub mieli problemy z układem mięśniowo-szkieletowym które przeszkadzały w wykonywaniu wymaganego w projekcie ćwiczenia.

Procedura badawcza

Badanych losowo przydzielono do dwóch grup badawczych: grupę z wibroterapią  i grupę z stosowanym masażem i ćwiczeniami rozciągającymi. Projekt badawczy trwał przez 2 tygodnie. Każdy z uczestników badania miał w tym czasie 6 spotkań: jedno spotkanie organizacyjne i 5 sesji eksperymentalnych. Tydzień przed rozpoczęciem projektu zebrano od uczestników dane demograficzne i oceniono statyczny moment siły prostowników kolana prawej nogi za pomocą dynamometru izokinetycznego Biodex. W trakcie pierwszej sesji eksperymentalnej ponownie oceniono statyczny moment siły kolana prawej nogi oraz bolesność mięśniową za pomocą skali VAS(. W tym dniu pobrano także próbki krwi, w celu oznaczenia stężeń kinazy kreatynowej  i mioglobiny (biomarkery uszkodzenia mięśni) orazbiałka C-reaktywnego w surowicy (CRP, biomarker stanu zapalnego).

Uczestnicy badania wykonali  po 100 maksymalnych ekscentrycznych skurczów mięśni prostowników kolana prawej nogi. Natychmiast po tej czynności oceniono ponownie statyczny moment siły kolana prawej nogi, bolesności mięśni i pobrano próbki krwi. Po 24, 48 i 72 godzinach i 7 dniach po wykonaniu ekscentrycznych skurczów mięśniowych ponownie pobrano próbki krwi do oznaczenia ustalonych wcześniej biomarkerów.

Ćwiczenia stretchingowe i masaż sportowy obejmowały 14 minut masażu sportowego i 6 minut statycznego rozciąganie mięśni prostowników prawego kolana. Taki zestaw ćwiczeniowo – rozciągający przeprowadzono dwa razy dziennie.

Wykorzystanie wibroterapii w badaniu

Wibroterapię stosowano dwa razy dziennie przez 20 minut. Badani siedzieli na poduszce  do wibroterapii umieszczonej pod prawym udem. Badania pilotażowe pokazały, iż w tej pozycji drgania przenikają przez całe udo i wibrują mięśnie prostownika kolana z częstotliwością 73 Hz i amplitudą do 0,5 mm.

Wyniki

Zaraz po wykonaniu 100 maksymalnych ekscentrycznych skurczów mięśni prostowników kolana prawej nogi statyczny moment siły zmniejszył się a  po tygodniu wrócił do poziomu wyjściowego. Nie było różnicy pomiędzy grupą z wibroterapią, a grupą ze stretchingiem i masażem w odzyskiwaniu statycznego momentu siły w ciągu tygodnia. Bolesność mięśniowa zwiększyła się w obu grupach po wykonaniu skurczów mięśniowych, a po tygodniu pomimo stosowania różnych metod odnowy (wibroterapia, stretching i masaż) nie było różnicy w odczuwaniu bolesności mięśniowej pomiędzy grupami. Stężenia biomarkerów uszkodzenia mięśni i stanu zapalnego wzrosły zaraz po wykonaniu 100 maksymalnych ekscentrycznych skurczów mięśniowych. Po tygodniu odnowy nie było różnic w stężeniach badanych biomarkerów w surowicy krwi pomiędzy grupami badawczymi. 

Komentarz

Pomimo że opisywane badanie nie wykazało różnic w odnowie powysiłkowej pomiędzy grupą ze stosowaną wibroterapią, a grupą ze stosowanym masażem sportowym i ćwiczeniami rozciągającymi to przyszłe projekty badawcze powinny skupić się nad innymi kombinacjami częstotliwości drgań i czasu ich trwania w celu odnowy powysiłkowej. Różne też mogą być metody podawania wibroterapii oraz stan napięcia mięśniowego mięśnia poddawanego wibracjom. Reakcja mięśni na wibracje jest silniejsza, gdy nakłada się na mięśnie poddawane skurczowi submaksymalnemu. Należy też zastanowić się nad wyborem częstotliwości drgań. Gdy celem wibroterapii jest regeneracja, drgania o wyższej frekwencji a niższej amplitudzie mogą mieć lepszą skuteczność działania. W niniejszym badaniu wykorzystano tylko jedną kombinację częstotliwości i wielkości drgań, więc nie było możliwe dalsze zbadanie tej hipotezy. Jednak w już wcześniej zauważono, że wzrost przepływu krwi wywołany drganiami zależy od kombinacji zastosowanych parametrów drgań więc można sądzić, że regeneracja mięśni po wysiłku będzie także od nich zależna. Ograniczeniem opisywanego badania jest brak grupy kontrolnej (placebo), co umożliwiłoby określenie realnych efektów regeneracji.

Wibroterapia jest porównywalną metodą regeneracji jak standardowe metody. Możliwości jej stosowania nie są ograniczone obecnością dodatkowych osób czy metod treningowych, co przemawia za rozwojem tej terapii.  

Opracowano na podstawie:

Autor opracowania: dr Monika Bigosińska, Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa w Nowym Sączu