Jednym z najczęstszych powikłań neurologicznych, występujących w następstwie cukrzycy, jest neuropatia, ograniczająca jakość i długość życia chorych. Ryzyko jej wystąpienia rośnie wraz z czasem trwania cukrzycy i nasileniem hiperglikemii. Na podstawie przeprowadzonych badań okazuje się, że metoda wibracyjna może być skutecznym sposobem terapii powikłań cukrzycowych.

W momencie rozpoznania cukrzycy neuropatię można stwierdzić u 7,5% pacjentów, a po 25 latach trwania choroby dotyczy ona ponad 50% pacjentów. Choroba ta wpływa na propriocepcję – czucie głębokie, które odpowiada za przesyłanie informacji o ułożeniu ciała i napięciu mięśniowym. Utrata lub redukcja takiej informacji z nóg i stóp prowadzi do zaburzenia równowagi i zwiększenia niestabilności postawy ciała  podczas chodu, co może skutkować ryzykiem upadku.

Wibracje kontra neuropatie cukrzycowe pod lupą naukowców

Badanie wpływu wibracji na stabilizację posturalną pacjentów z neuropatią cukrzycową przeprowadzono na dwunastu pacjentach (kobietach i mężczyznach), którym zaaplikowano 8 tygodniową terapię wibracyjną, o niskiej częstotliwości, na podeszwową cześć stóp.

Pacjenci w pozycji siedzącej ustawiali stopy na poduszce, która wytwarzała  drgania o częstotliwości 10 Hz, trwające 30 minut. W trakcie badania pacjenci nie wykonywali żadnych innych ćwiczeń fizycznych. Na początku i końcu, 8 tygodniowej terapii wibracyjnej, badani przeszli badanie neurologiczne z wykorzystaniem EMG, badanie stabilności posturalnej oraz oceniali skalę odczuć bólowych za pomocą skali VAS.

Po zakończeniu terapii, u pacjentów stwierdzono zmniejszenie bólu oraz uczucia mrowienia w stopach. Średnie wartości odczuwania bólu spadły z 55 punktów (w skali od 0 do 100) do 15, po 5 tygodniach stosowania terapii oraz do 0 – braku bólu w 6, 7 i 8 tygodniu rehabilitacji.  Badanie EMG wykazało wzrost przewodnictwa nerwowego w obu stopach oraz zwiększyła się stabilność postawy. Przed projektem badani ocenili mrowienie w kończynach dolnych na 75 na 100 możliwych punktów. Już w 5. tygodniu poziom mrowienia określano średnio na 5 i pozostawał bez zmian do końca terapii. Osłabienie oceniane przed rehabilitacją na 80 średnio zmniejszyło się czterokrotnie.

Doskonała efektywność wibroterapii

Wyniki tych badań dowodzą, że stosowanie terapii wibracyjnej może być skuteczną metodą w leczeniu powikłań cukrzycy. Zdaniem autorów badania, na polepszenie tych wskaźników miała wpływ poprawa mikrokrążenia w kończynach dolnych, aktywacja receptorów dotykowych w podeszwowych częściach stopy oraz mechanoreceptorów w skórze, stawach i mięśniach, które zapewniają niezbędne informacje propriocepcyjne. Niewątpliwie zaletą wibroterapii stóp, oprócz korzyści zdrowotnych, jest łatwość i wygoda stosowania, bez radykalnych zmian codziennego życia.

Różne formy terapii wibracyjnej

Aktywność fizyczna odgrywa dużą rolę w zapobieganiu i kontroli cukrzycy, a w przypadku osób chorych opóźnia ryzyko powstania powikłań. Istnieją także dowody naukowe, potwierdzające wpływ treningu równowagi na lepszą stabilizację posturalną i zmniejszenie ryzyka upadków. Podobne działanie ma trening wibracyjny, poprawiający siłę mięśniową, gibkość i stymulację mięśni odruchowych i propriocepcję. Ponadto zmniejsza intensywność bólu, poprawia kontrolę glikemii i przepływ krwi w naczyniach skórnych, co czyni go odpowiednią metodą w zapobieganiu neuropatii cukrzycowej lub opóźnieniu postępu choroby.

Trening taki może być stosowany wraz z ćwiczeniami równowagi, czy aerobowymi lub samodzielnie, np. w przypadku pacjentów z otyłością czy kinezjofobią. Większość badań nad działaniem wibracji na człowieka wykonano z użyciem platformy wibracyjnej, lecz ciekawym rozwiązaniem jest zastosowanie wibracji w żelowych wkładkach do obuwia. Badania prowadzone nad takim rozwiązaniem wykazały, iż zaaplikowane w ten sposób wibracje powodują wzrost powierzchni czucia i lepszą równowagę u osób z zaburzoną wrażliwością stóp.

Żródła:

1. World Health Organization. Global Report on Diabetes. Isbn 2016;978:88. doi:ISBN 978 92 4 156525 7.
2. Czeleko T., Śliwczyński A., Dziemidok P., Karnafel W. Cukrzyca znana w 2012 roku - ocena Chorobowości na podstawie bazy danych Narodowego funduszu zdrowia (NFZ) w Polsce - w środowisku miejskim oraz wiejskim. Medycyna Metaboliczna 2017,XXI,1-2.
3. Szczyrba S., Kozera G., Bieniaszewski L., Nyka W.M., Neuropatia cukrzycowa - patogeneza, rozpoznawanie, zapobieganie, leczenie. Forum Medycyny Rodzinnej 2010;4, 5, 339–355.
4. Stambolieva K., PetrovaD., Irikeva M., Positive effects of plantar vibration training for the treatment of diabetic peripheral neuropathy: A pilot study. Somatosensory & Motor Research 2017.