Zastosowanie wibracji w połączeniu ze znieczuleniem zimnem powinno stać się standardem w leczeniu bólu podczas procedur medycznych z igłą u dzieci z zaburzeniami poznawczymi.

Procedury, takie jak nakłucie żyły czy dożylne wprowadzenie kaniuli uważa się za najważniejsze źródła bólu i cierpienia u dzieci w trakcie leczenia. Leczenie bólu w trakcie tych procedur jest bardzo ważne, gdyż ból może powodować konsekwencje fizjologiczne, psychologiczne i emocjonalne, które mogą przekształcić się w fobię. Dzieci z fobią igłową są narażone na ryzyko strachu przed pracownikami służby zdrowia, a także na wyższy poziom bólu podczas kolejnych zabiegów. Podczas iniekcji u dzieci stosuje się interwencje farmakologiczne (znieczulenie miejscowe) lub psychologiczne (odwrócenie uwagi). Większość z tych interwencji wymaga krótkiego szkolenia dla pracowników służby zdrowia i może być postrzegana jako czasochłonna i/lub kosztowna, powodująca bariery we wdrażaniu w warunkach klinicznych i codziennej praktyce. Zastosowanie znieczulenia miejscowego jest standardem opieki nad dziećmi z zaburzeniami poznawczymi, chociaż nie zawsze jest to możliwe ze względu na odmowę rodziców, ograniczenia czasowe lub nadwrażliwość na lek. Celem tego badania była ocena skuteczności urządzenia wibracyjnego w łagodzeniu bólu podczas nakłuwania żyły w celu kaniulacji dożylnej u dzieci z zaburzeniami poznawczymi

• Dzieci z zaburzeniami funkcji poznawczych odczuwają ból częściej niż dzieci zdrowe i częściej wymagają wykonywania różnych zabiegów związanych z nakłuciem żyły lub kaniulacją dożylną.
• Dzieci zgłaszały brak lub łagodny ból w trakcie zabiegów w 32 przypadkach (91,4%) w grupie z wibracją i 22 przypadki (61,1%) w grupie bez wibracji.
• W grupie z wibracją zaobserwowano 90,6% udanych procedur, a w grupie kontrolnej 87,1% udanych procedur (bez zdarzeń niepożądanych).

Opracowano na podstawie:

Analgesia by cooling vibration during venipuncture in children with cognitive impairment. Silvana Schreiber, Giorgio Cozzi, Rosaria Rutigliano, Paola Assandro, Martina Tubaro, Luisa Cortellazzo, Luca Ronfani, Egidio Barbi. Acta Pædiatrica. 2016 105, 12–16

Badana populacja

W badaniach wzięły udział dzieci w wieku od 4 do 17 lat, z zaburzeniami poznawczymi i bez komunikacji werbalnej, u których wystąpiła potrzeba nakłucia żyły lub kaniulacji dożylnej do diagnozy lub leczenia bez stosowania miejscowego znieczulenia z powodu odmowy rodziców. Do projektu zakwalifikowano 71 dzieci, które podzielono na dwie grupy: z zastosowaniem wibracji i zimna w czasie procedury nakłucia igłą i grupę kontrolną bez fizykalnych środków łagodzących odczucia bólowe. Żadne z dzieci nie było w stanie komunikować się werbalnie z powodu upośledzenia funkcji poznawczych. Było to spowodowane porażeniem mózgowym u 28 dzieci (39,4%), encefalopatią epileptyczną u 18 (25,3%), zespołem genetycznym u 13 (18,4%) lub z innych różnych przyczyn u 12 (16,9%).

Procedura badawcza

Wibracje i zimno stosowano za pomocą niewielkiego urządzenia, które umieszczano około 5 cm powyżej miejsca wkłucia igły, włączano co najmniej 15 sekund przed nakłuciem żyły i kontynuowano do końca procedury. Za pomocą kwestionariusza kontrolnego bólu u dzieci nie komunikujących się – wersja pooperacyjna (NCCPC-PV) dokonano oceny odczuć bólowych po wykonaniu procedury medycznej z wykorzystaniem igły. Punktacja NCCPC-PV wynosi od 0 do 80. Punktacja bólu ≤ 10,0 wskazuje na brak bólu lub łagodny ból; wynik > 10,0 wskazuje na obecność bólu o nasileniu od umiarkowanego do silnego. W następnej kolejności oceniano wskaźnik powodzenia procedury igłowej przy pierwszej próbie oraz liczbę i rodzaj zdarzeń niepożądanych w obu grupach – wykorzystującej wibracje i kontrolnej.

Wykorzystanie wibroterapii w badaniu

W tej publikacji wykorzystano urządzenie wytwarzające równocześnie zimno i wibracje o wysokiej częstotliwości. Metody fizyczne (zawierające wibracje i zimno) opierają się na bramkowej teorii bólu, która stwierdza, że nocycepcja (odczucie bólu) od obwodowego do ośrodkowego układu nerwowego jest modulowana przez system bramkowy w rogu grzbietowym rdzenia kręgowego. Pobudzanie receptorów dotykowych i temperaturowych zmniejsza bolesne uczucie.

Wyniki

Wyniki NCCPC-PV – kwestionariusza kontrolnego bólu u dzieci nie komunikujących się były zdecydowanie niższe w grupie stosującej wibracje i zimno w trakcie procedury z wykorzystaniem igły. Dzieci zgłaszały brak lub łagodny ból w 32 przypadkach (91,4%) w grupie z wibracją i 22 przypadki (61,1%) w grupie bez wibracji. Wskaźnik powodzenia procedury był podobny w obu grupach badawczych. W grupie z wibracją zaobserwowano 90,6% udanych procedur, w grupie kontrolnej było 87,1% udanych procedur. Liczba zdarzeń niepożądanych, tj. sztywność ramienia z powodu zimna, lęk z powodu procedury z wykorzystaniem igły, nie różniła się w obu grupach.

Komentarz

Ból związany z zabiegami medycznymi określa się jako ból jatrogenny. Obejmuje on nie tylko procedury medyczne, ale także wszystkie sytuacje związane z leczeniem wywołujące strach i lęk. Czynnikami, które mogą potęgować te odczucia, są niewłaściwe zachowanie personelu medycznego i rodziców. Dzieci z zaburzeniami poznawczymi cierpią znacznie bardziej z powodu bólu niż zdrowe dzieci, a najczęstszą przyczyną bólu jatrogennego są zabiegi związane z igłą.

Istnieje potrzeba dalszych badań, aby potwierdzić pozytywne działanie takich fizykalnych środków jak zimno i wibracje na ograniczenia odczuwania bólu zarówno u dzieci zdrowych i z zaburzeniami poznawczymi.

Opracowano na podstawie: