Wpływ różnych terapii na morfologię mięśni kończyn dolnych u dzieci ze spastycznym porażeniem mózgowym
W przedstawianej pracy belgijscy naukowcy dokonali przeglądu badań analizujących wpływ różnych terapii na makroskopową morfologię mięśni i ścięgien kończyn dolnych u dzieci ze spastycznym porażeniem mózgowym (cerebral palsy – CP). Analizowali efekty m.in. wibracji całego ciała (whole-body vibration – WBV), które są często stosowane w celu zmniejszania napięcia mięśniowego (spastyczności), poprawy kontroli postawy, siły, chodu i mobilności u dzieci ze spastycznym CP.
- WBV w połączeniu z treningiem równowagi zwiększają grubość różnych mięśni kończyn dolnych po 6 – 8 tygodniach treningu.
- Bierne rozciąganie może zapobiec skracaniu mięśni, ale ich nie wydłuża.
- Wpływ iniekcji neurotoksyny botulinowej A (BoNT-A) na objętość mięśni nie jest jednoznaczny.
- Izolowane wzmacnianie mięśni treningiem siłowym nie wykazuje stałego wzrostu objętości ani grubości mięśni.
Opracowano na podstawie:
Interventions and lower-limb macroscopic muscle morphology in children with spastic cerebral palsy: a scoping review. Walhain F, Desloovere K, Declerck M i wsp. Dev Med Child Neurol. 2021 Mar;63(3):274-286.
Badana populacja
Dzieci ze spastycznym CP.
Procedura badania
Przedstawiony przegląd literatury oparto o 28 artykułów spełniających odpowiednie jakościowe kryteria. Analizowano publikacje naukowe dotyczące badań obejmujących pomiary makroskopowej morfologii mięśni i ścięgien kończyn dolnych u dzieci ze spastycznym CP przed i po leczeniu różnymi rodzajami terapii. Analizowano 7 interwencji:
- rozciąganie
- iniekcję BoNT-A
- trening siłowy
- stymulację elektryczną
- WBV
- trening równowagi
- chirurgię ortopedyczną.
Oceniono jakość prowadzonych badań oraz efekty poszczególnych terapii.
Wykorzystanie wibracji w badaniu
Jedno z analizowanych badań dobrej jakości obejmowało trening wibracyjny całego ciała. Wpływ WBV na grubość mięśni oceniano u dzieci (średni wiek 10 lat) z poziomem GMFCS (Gross Motor Function Classification System – System Klasyfikacji Funkcji Motoryki Dużej) od I do III. Pojedynczy zabieg WBV trwał 1 godzinę. Wykonywano trzy takie zabiegi w tygodniu przez okres 8 tygodni. Stosowano również dodatkową opiekę fizjoterapeutyczną (nie podano szczegółów).
Wyniki
Do badań zakwalifikowano 28 publikacji. Ogólnie jakość badań wahała się od niskiej (połowa publikacji) do dobrej (2 publikacje). Pozostałe 12 publikacji wykazały niemal dobrą jakość badań. Próby badawcze były małe (od 4 do 32 pacjentów), badano różne mięśnie oraz makroskopowe parametry morfologiczne. Odnotowywano niespójne efekty po interwencji, brak efektu lub niewielkie rozmiary efektu, przy czym należy zauważyć, że brak zmian w czasie “na gorsze” w wielu przypadkach jest czynnikiem korzystnym.
WBV
Wspomniana w punkcie “Wykorzystanie wibracji w badaniu” publikacja analizująca efekty 8-tygodniowej wibroterapii WBV przedstawiała wyniki dobrej jakości. Odnotowano w niej wzrost grubości mięśnia piszczelowego przedniego (d=1,66) i płaszczkowatego (d=2,01), ale nie mięśnia brzuchatego łydki.
Inne badanie efektów WBV, słabej jakości, wykazało podobne do wyżej cytowanych wyników efekty zabiegów WBV (i treningu równowagi) – zwiększenie grubości różnych mięśni kończyn dolnych po 6 tygodniach treningu.
Komentarz
Jak wskazuje przedstawiany przegląd literatury naukowej, efekty różnych terapii mających wpływać na makroskopową przebudowę mięśni i ścięgien nie są dobrze poznane, wręcz są ograniczone i niejednorodne, co utrudnia uogólnianie wniosków. Potrzebne są zatem dalsze badania lepszej jakości – obejmujące grupy kontrolne i standaryzowane protokoły oceny, tym bardziej, że potencjał stosowanych terapii we wspomaganiu leczenia CP jest duży.
Więcej w:
