Potencjał leczenia zespołu pomijania stronnego wibroterapią NMV

Zespół pomijania stronnego, zwany też jednostronnym zaniedbywaniem przestrzennym (unilateral spatial neglect, USN) jest neuropsychologicznym następstwem udaru mózgu i uszkodzenia sieci neuronalnych, wpływającym m.in. na orientację przestrzenną. Chorzy nie wykrywają bodźców zlokalizowanych przeciwlegle do uszkodzonej półkuli mózgu i nie reagują na nie. U osób z lewym USN wykazano, że subiektywna ocena koordynatów przestrzeni “na wprost” (subjective straightahead, SSA) jest przesunięta w prawo, co może przyczyniać się do długotrwałej niepełnosprawności. W obniżaniu objawów USN stosuje się m.in. jednostronne wibracje mięśnia szyi (neck muscle vibration, NMV), metodę nie do końca przebadaną w kontekście korzystnie współdziałających z nią bodźców wzrokowo-proprioceptywnych. Dlatego celem francuskich naukowców było określenie rodzaju sprzężenia zwrotnego, w kontekście wzrokowym lub wzrokowo-proprioceptywnych, związanego z lewostronnie podawaną NMV, które wywoła najbardziej intensywne i najdłużej utrzymujące się korzystne efekty na odchylenie SSA w dużej grupie zdrowych osób. A kontekst wywołujący największe efekty powinien mieć znaczenie w leczeniu pacjentów z lewostronnym USN.

• Dla uczestników badania jako całości (niezależnie od efektów uzyskanych w danej grupie) mediana SSA, początkowo (przed interwencjami) zorientowana w prawo (+3,30 ± 4,10 stopnia), wykazywała po badanych interwencjach tendencję do niewielkiego odchylenia w lewo.
• Jednak tylko wyniki grupy NMV+P (wibracje + wizualne wskazywanie palcem) znacząco przyczyniły się do tej korekty postrzegania SSA. W grupie NMV+P SSA było znacząco odchylone w lewo zaraz po interwencji (+1,43 ± 2,13) oraz 30 minut później (+2,00 ± 2,83), względem wartości początkowych.
• Połączenie wibroterapii NMV i wizualnego wskazywania może umożliwić rekalibrację intermodalną.
• Wibroterapia NMV może być uwzględniana w terapii zajęciowej USN.

Opracowano na podstawie:

Perceptual post-effects of left neck muscle vibration with visuo-haptic feedback in healthy individuals: A potential approach for treating spatial neglect. Ceyte H, Beis JM, Ceyte G, Caudron S. Neurosci Lett. 2021 Jan 19;743:135557.

Badana populacja

Do badania włączono 87 zdrowych osób. Praworęcznych mężczyzn (n = 48) i kobiet (n = 39) o prawidłowym wzroku, z dominującym prawym okiem (wiek: 21,4 ± 2,2 lata).

Procedura badania

Badanych losowo przydzielono do 4 grup interwencyjnych, przechodzących przez 15 minut:

• wibracje mięśni szyi z zawiązanymi oczami (NMV)
• wibracje mięśni szyi z otwartymi oczami, czyli z wizją (vision, NMV+V)
• wibracje mięśni szyi i wizualne wskazywanie (pointing) palcem (NMV+P)
• wizualne wskazywanie palcem i brak wibracji (P).

W grupie NMV uczestnicy z zawiązanymi oczami nie wykonywali żadnych szczególnych czynności podczas lewostronnej wibracyjnej stymulacji proprioceptywnej szyi, poza nieformalną dyskusją z badaczem.

W grupie NMV+V warunki stymulacji były takie same jak w grupie NMV, z wyjątkiem tego, że uczestnicy nie mieli zawiązanych ani zamkniętych oczu.

W grupie NMV+P uczestnicy mieli za zadanie jak najszybsze wskazanie prawym palcem wskazującym jednego z pięciu podświetlanych w danym momencie celów, rozłożonych przed nimi w przestrzeni poziomej: z odchyleniem od osi “na wprost” o 10 lub 20 stopni na lewo oraz o 10 lub 20 stopni na prawo, a także położonych dokładnie na osi “na wprost”. Wykonano pięć 2,5-minutowych bloków po 50 prób wskazywania. Każdy kierunek prezentowany był 10 razy, w kolejności losowej. Pomiędzy kolejnymi blokami stosowano 30-sekundowy okres odpoczynku.

W grupie P uczestnicy wykonywali to samo zadanie wskazywania palcem, co grupa NMV+P, ale bez jakiejkolwiek stymulacji wibracyjnej. Miało to na celu sprawdzenie możliwego efektu samego treningu wielokrotnego wskazywania palcem na efekty końcowe w grupie NMV+P.

Przed, bezpośrednio po i 30 minut po każdej interwencji (NMV, NMV+V, NMV+P lub P) przeprowadzono test SSA wskazywania palcem wskazującym przy zamkniętych oczach.

Wykorzystanie wibracji w badaniu

Stymulatory wibracyjne (VB115, Vibrasens®, Techno Concept, Francja) mocowano nad brzuchem lewego oraz prawego mięśnia czworobocznego górnego. Zrównoważoną pozycję głowy utrzymywano opierając podbródek na statywie. W grupach NMV, NMV+V i NMV+P, przez całą 15-minutową sesję, aktywowany był tylko wibrator lewostronny (parametry wibracji: częstotliwość 100 Hz, amplituda 300 µm). Nie używano wibratora prawostronnego.

Wyniki

Przed badaniem mediana SSA nie różniła się istotnie pomiędzy badanymi grupami [H(3,N = 87) = 2,38; p = 0,50]: dla NMV = +3,45 ± 3,85, dla NMV+V = +2,88 ± 5,10, dla NMV+P = +3,63 ± 2,50 oraz dla P = +2,53 ± 4,50 stopnia.

Dla uczestników badania jako całości (niezależnie od efektów danej grupy) mediana SSA, początkowo (przed interwencjami) zorientowana w prawo (+3,30 ± 4,10 stopnia), wykazywała po  interwencjach tendencję do niewielkiego odchylenia w lewo (bezpośrednio po interwencjach: +2,45 ± 4,40 stopnia, p = 0,024; 30 minut później: +2,50 ± 4,85 stopnia, p = 0,013).

Jednak tylko wyniki grupy NMV+P znacząco przyczyniły się do tych wyników (p < 0,001). W grupie NMV+P SSA było znacząco odchylone w lewo zaraz po interwencji (+1,43 ± 2,13, p < 0,001) oraz 30 minut później (+2,00 ± 2,83, p < 0,001), względem wartości początkowych. Różnica między medianami SSA bezpośrednio po interwencji, jak i 30 minut później, nie osiągnęła poziomu istotności statystycznej (p = 0,057).

Komentarz

Autorzy konkludują, że połączenie wizualno-proprioceptywnej informacji zwrotnej i stymulacji  somatosensorycznej szyi {przez wibracje; działające również proprioceptywnie; przypis redakcji} może umożliwić pełną i trwałą rekalibrację intermodalną, która może zostać wzmocniona przez zaangażowanie uwagi podczas świadomego wskazywania. Prezentowane wyniki pokazały również, że technikę NMV można łatwo łączyć z rutynowymi sesjami terapii zajęciowej w celu leczenia różnych aspektów zaburzeń USN.

Więcej w: