Wibracje zmniejszają twardość napinacza powięzi szerokiej i pasma biodrowo-piszczelowego

Pasmo biodrowo-piszczelowe (iliotibial band, ITB) – włóknista tkanka łączna o dużej gęstości, zaczynająca się od napinacza powięzi szerokiej (tensor fasciae latae, TFL), części mięśnia pośladkowego i grzebienia biodrowego oraz obejmująca stawy biodrowe i kolanowe. Zapalenie ITB w wyniku nadmiernego treningu bywa przyczyną kontuzji u często powtarzających te same ruchy sportowców, czy wojskowych. Na zwiększone ryzyko przewlekłego zapalenia ITB wpływa zwiększenie jego twardości, narastające po treningu. Ryzyko to uważa się za wysokie, kiedy wzrost twardości ITB utrzymuje się do 24 godzin po wysiłku. Ponieważ zauważono, że terapeutyczne wibracje są skuteczne w poprawie siły, wydajności, a także elastyczności mięśni, naukowcy z Uniwersytetu w Hiroszimie (Japonia) postanowili sprawdzić, czy stymulacja wibracyjna, podana lokalnie do TFL i ITB bezpośrednio po wysiłku, wpłynie na twardość tych struktur.

• Pod wpływem lokalnych wibracji (5 min, 50 Hz), podawanych zaraz po treningu, obniżeniu uległa wywołana treningiem twardość zarówno ITB (ryc. 1), jak i TFL.

Opracowano na podstawie:

The transition of tensor fasciae latae and iliotibial band hardness after hip abduction exercise and the effect of vibration stimulation. Shogo Tsutsumi, Yukio Urabe, Noriaki Maeda. Japanese Journal of Physical Fitness and Sports Medicine, 2018;67(3):219-225

Badana populacja

W badaniu wzięło udział 9 zdrowych mężczyzn (wiek 22,8 ± 1,1 lat, wzrost 171,2 ± 0,1 cm, waga 62,3 ± 6,3 kg) bez schorzeń ortopedycznych kończyn dolnych. Kończyną pomiarową była kończyna dominująca – prawa u wszystkich badanych.

Procedura badania

Mężczyźni wykonywali ruchy odwodzenia prawego biodra (repetitive hip abduction exercise, RE) w pozycji półleżącej na lewym boku, wspartej na łokciu, w 20 powtórzeniach × 5 serii. Między seriami stosowano 30-sekundowy odpoczynek. W celu uzyskania wystarczającego skurczu mięśnia TFL, na ćwiczoną nogę stosowano obciążenie stanowiące około 3% masy ciała. Twardość TFL i ITB mierzono za pomocą cyfrowego twardościomierza NEUTONE (TRY-ALL) w stanie rozluźnionym, bezpośrednio przed RE oraz bezpośrednio po zakończeniu RE, a także 15 minut, 30 minut i 24 godziny później.

W celu porównania zmiany twardości po RE spowodowanej samym odpoczynkiem lub stymulacją wibracyjną, w odstępie co najmniej 4 tygodni każdy z uczestników badania wykonał tą samą procedurę 2-krotnie: bez wibracji lub z dołączonymi zaraz po RE wibracjami (podawanymi przez 5 min).

Wykorzystanie wibracji w badaniu

Do stymulacji wibracyjnej używano platformy wibracyjnej SONIX (Sonic World). Wibracje podawano lokalnie do rozluźnionych TFL i ITB: na platformie, w pozycji półleżącej na boku, umieszczano boczną część prawego uda, podpierając się łokciem o podłogę. Czas podawania wibracji wynosił 5 minut, a częstotliwość wibracji 50 Hz.

Wyniki

Bez wibracji

W wariancie badania bez wibracji twardość TFL bezpośrednio przed RE, bezpośrednio po zakończeniu RE oraz 15 minut, 30 minut i 24 godziny później wynosiła odpowiednio 0,75 ± 0,10 N, 0,98 ± 0,07 N, 0,91 ± 0,06 N, 0,88 ± 0,07 N, 0,92 ± 0,04 N. Zatem wzrosła w porównaniu z pomiarami początkowymi w zakresie od 17,3% do 30,7%.

W wariancie badania bez wibracji twardość ITB bezpośrednio przed RE, bezpośrednio po zakończeniu RE oraz 15 minut, 30 minut i 24 godziny później wynosiła odpowiednio 0,98 ± 0,08 N i 1,24 ± 0,12 N, 1,13 ± 0,11 N, 1,10 ± 0,12 N, 1,12 ± 0,10 N (ryc. 1). Zatem wzrosła w porównaniu z pomiarami początkowymi w zakresie od 12,2% do 26,5%.

Z zastosowaniem wibroterapii w postaci wibracji lokalnych 

Po stymulacji wibracyjnej uzyskano istotne statystycznie (p < 0,05) relatywne zmniejszenie twardości badanych struktur.

W wariancie badania z wibracjami twardość TFL bezpośrednio przed RE, bezpośrednio po zakończeniu RE oraz 15 minut, 30 minut i 24 godziny później wynosiła odpowiednio 0,74 ± 0,04 N, 0,97 ± 0,07 N, 0,82 ± 0,05 N, 0,79 ± 0,05 N, 0,78 ± 0,05 N. Zatem wzrosła w porównaniu z pomiarami początkowymi w zakresie od 5,4% do 31,1%.

W wariancie badania z wibracjami twardość ITB bezpośrednio przed RE, bezpośrednio po zakończeniu RE oraz 15 minut, 30 minut i 24 godziny później wynosiła odpowiednio 0,96 ± 0,09 N, 1,22 ± 0,10 N, 1,04 ± 0,12 N, 1,01 ± 0,11 N, 1,00 ± 0,11 N. Zatem wzrosła w porównaniu z pomiarami początkowymi w zakresie od 4,2% do 27,1%.

Komentarz

Prezentowane badania pokazują, że po ćwiczeniach fizycznych wzrasta twardość ITB, niosąc ryzyko rozwoju stanów zapalnych oraz uszkodzeń powodujących ból i wykluczających kończynę z aktywności fizycznej. Krótkotrwałe (5 minut) podawanie wibracji lokalnych zaraz po treningu zapobiega wzrostowi twardości ITB.

Więcej w: