Wpływ wibracji na nastrój, układ nerwowy i mózg u osób starszych (implikacje do walki z konsekwencjami COVID-19)

{Korzystny wpływ wibracji całego ciała na sprawność fizyczną wydaje się być w literaturze mocno ugruntowanym, natomiast wpływ ćwiczeń wibracyjnych na psychikę jest nadal badany. Wibracje terapeutyczne mogą być generowane na kilka sposobów: m. in. manualnie (przez fizjoterapeutę) lub falą mechaniczną, w tym falą dźwiękową. Przyp. red.} Celem japońskich naukowców z Uniwersytetu Tsukuba była analiza wpływu drgań fal dźwiękowych (sonic wave vibration – SWV) na nastrój, autonomiczny układ nerwowy i funkcje poznawcze u osób starszych. 

Po 8 tygodniach wibroterapii SWV zaobserwowano:

• wzrost stabilności nastroju i odczuwania przyjemności;
• wzrost aktywności przywspółczulnej (hamującej) komponenty autonomicznego układu nerwowego oraz spadek aktywności komponenty współczulnej (pobudzającej);
• wzrost spoczynkowego wydatku energetycznego;
• znaczące zmniejszenie czasu wykonania testu Stroopa, wskazujące na poprawę funkcji kognitywnych;
• obrazowanie NIRS wykazało zwiększoną aktywację płatów czołowych w trakcie testu Stroopa.

Opracowano na podstawie:

The effect of whole body vibration by sonic waves on mood, the autonomic nervous system, and brain function in elderly. Choi W, Mizukami K. Nihon Ronen Igakkai Zasshi. 2020;57(4):441-449.

Badana populacja

24 mężczyzn w wieku 88,0 ± 5,0 lat losowo rozdzielono do grupy badanej (wibroterapia SWV) lub kontrolnej (brak wibroterapii).

Procedura badania

Analizowano m. in. nastrój, zmienność tętna, spoczynkowy wydatek energetyczny oraz aktywację mózgu podczas testu Stroopa przy użyciu spektroskopii w bliskiej podczerwieni (NIRS). {Test Stroopa używany jest m.in. do badania pamięci operacyjnej, czy zdolności koncentracji uwagi, pozwalając na ocenę funkcjonowania płatów czołowych [Alvarez i Emory, 2006]; przyp. red. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/16794878/.}

Wykorzystanie wibracji w badaniu

Wibracje dźwiękowe generowano za pomocą Urządzenia SONIX VM15 (Sonic World Co., Ltd. KOREA). Badani otrzymywali wibracje stojąc. Wibracje podawano przez 10 min dziennie (lub 2 x 5 min z krótką przerwą), 5 dni w tygodniu, przez 8 kolejnych tygodni.

Wyniki

Natychmiast po wibroterapii SWV, poziom stabilności nastroju i odczuwanej przyjemności znacznie wzrosły. Jednocześnie wzrosła aktywność komponenty przywspółczulnej układu nerwowego i zmniejszeniu uległa aktywność komponenty współczulnej. Podniesieniu uległ również spoczynkowy wydatek energetyczny. Znaczącemu zmniejszeniu uległ czas wykonania testu Stroopa, wskazując na poprawę funkcji kognitywnych, a obrazowanie NIRS wykazało zwiększoną aktywację płatów czołowych podczas wykonywania testu Stroopa.

Komentarz

Już wcześniej wykazano, że ćwiczenia fizyczne mają korzystny wpływ na utrzymanie i poprawę sprawności fizycznej, a także pozytywnie wpływają na nastrój i zwalczanie stresu. U osób starszych znaczącą przyczyną pogarszania się stanu zdrowia jest brak wdrożenia odpowiedniego programu ćwiczeń fizycznych, ponadto osoby starsze często nie mają nawyku wykonywania ćwiczeń. W Japonii zaleca się osobom starszym wykonywanie ćwiczeń fizycznych codziennie przez 40 min. Jednak często przyczyną braku aktywności fizycznej u osób powyżej 70 roku życia są problemy zdrowotne. Konieczne zatem wydaje się opracowanie programu ćwiczeń, który może być wykonywany nawet przez osoby starsze. Jednym z rodzajów ćwiczeń są ćwiczenia bierne w formie wibracji całego ciała, które przykuwają uwagę fizjoterapeutów od czasu pierwszych lotów kosmicznych w latach 60-tych XX wieku. Wprowadzono wówczas wibroterapię, jako metodę przyspieszającą regenerację utraconej siły mięśni oraz masy mięśniowo-kostnej radzieckiego kosmonauty powracającego z przestrzeni kosmicznej.

Korzystny wpływ wibracji całego ciała na sprawność fizyczną zdaje się już być w literaturze mocno ugruntowany, natomiast wpływ ćwiczeń wibracyjnych na psychikę jest nadal badany. Wyniki uzyskane w prezentowanym doniesieniu  sugerują, że wibroterapia SWV ma działanie relaksacyjne, a także zwiększa wydatek energetyczny u osób starszych. Ponadto po interwencji obserwowano poprawę szybkości przetwarzania informacji testem Stroopa, a obrazowanie NIRS ujawniło, że SWV może aktywować funkcje płata czołowego i kory przedczołowej, czyli funkcje kognitywne.

Wibroterapia z zastosowaniem wibracji całego ciała (SWV), mając pozytywny wpływ na nastrój, autonomiczny układ nerwowy i funkcje poznawcze, może zatem stanowić przydatną formę rehabilitacji “kognitywnej” u osób starszych.

{Ostatnio, w dobie pandemii COVID-19, możliwość samodzielnego wykonywania ćwiczeń wibracyjnych u osób starszych, co zapewniają domowe wibrujące materace lub platformy różnych producentów wyrobów medycznych, nabiera szczególnej uwagi. W świetle przedstawionego doniesienia, samodzielnie prowadzona wibroterapia może bowiem służyć poprawianiu kondycji oraz nastroju u osób starszych, słabszych, nie mogących swobodnie korzystać z wizyt fizjoterapeutów i pozbawionych możliwości swobodnego opuszczania miejsca zamieszkania. Wprowadzane przez Rządy niemal wszystkich krajów globalne lockdowny (zamknięcia na prewencyjnych domowych kwarantannach) wpływają na pogarszanie kondycji nie tylko fizycznej ale i psychicznej u starszych osób. Choć nie tylko, coraz częściej zwraca się w tym kontekście uwagę na młodzież szkolną, ale też osoby w każdym wieku. Szczególnie aspekt psychologiczny wydaje się na tyle zagrożonym powikłaniami, że należy niezwłocznie stworzyć i wdrożyć odpowiednie protokoły rehabilitacyjne/ rekonwalescencyjne. Skoro wibroterapia, jak pokazują badania naukowe, może poprawiać nastrój oraz kondycję fizyczną, będąc przy tym bezpieczną formą ćwiczeń fizycznych nawet dla osób starszych (a nawet dla pacjentów intensywnej terapii [Wollersheim i wsp., 2017]) i, dostarczana przez specjalnie zaprojektowane do domowego użytku urządzenia medyczne, może być samodzielnie stosowana przez każdego, należy mocno zwracać uwagę autorytatywnym jednostkom rekomendującym programy terapeutyczne na dostępność oraz łatwość stosowania takich rozwiązań, jak domowa, samodzielna wibroterapia. Przyp. red.}

Więcej w: